Thầy Mạnh-Tử yếu dụng hai chữ nhơn-nghĩa không nói đến việc lợi, Ngài đi tới nước nào cũng giảng đạo-đức, thuyết nhơn-nghĩa.

Ngài nói: Tiên nghĩa hậu lợi là chánh, còn vụ lợi bỏ nghĩa ấy là mị tà.

"Nhơn, nhân chi an trạch dã,
Nghĩa, nhân chi chánh lộ dã".

Ðiều nhơn là cái nhà yên ổn của người ta vậy, điều nghĩa là cái đường chánh đại quang-minh của người ta vậy. "Khoáng an trạch nhi phất cư, xá chánh lộ nhi bất do ai tai".

Ðể không cái nhà yên ổn, mà chẳng ở, bỏ cái đường chánh mà không noi theo, khá thương thay!

Hai chữ Nhơn-Nghĩa đại-ý:

• Nhơn là từ-bi, bác-ái,

• Nghĩa là công-bình, chánh-trực.

Ngày nào nhơn-sanh hiệp nhứt tâm thật hành nhơn-nghĩa cho được hoàn toàn, thì mới thấy tinh-vi hiệu quả.

ÐẠO-ÐỨC

Ðạo lẽ phải nhứt định, ấy là một con đường cái người ta phải do theo đó mà đi, Ðạo giả đại lộ dã.

Ðức là làm theo lẽ phải mà đặng vừa lòng thích ý tất cả mọi người.

Ðạo-đức là căn bản của con người. Do theo sách Trung-Dung nói chữ Ðạo là: Thiên mạng chi vị tánh, suất tánh chi vị đạo, tùng đạo chi vị giáo, đạo giả dã bất khả tu du lỵ giả, lỵ giả phi đạo dã. Nghĩa là: Trời ban cho con người một cái tánh lành, đem sự lành thi thố ra gọi là đạo, do theo đạo-lý mà dạy người, gọi là giáo-hóa nhơn-sanh.

Ðạo chẳng rời trong tâm giây phút nào, nếu để cho đạo lìa xa lòng người, thì chẳng phải đạo mà cũng chẳng nên người. Làm việc gì thuận thiên-lý là có đạo, còn trái với thiên-lý là phi đạo dã.

Ðức là nguồn cội của con người, có đức dày thì bền vững trường tồn, nếu thất đức thì chinh nghiêng xiêu đổ. Ví như cây có rễ nhiều thì đứng vững chẳng sợ gió giông, còn cây không rễ lúc bảo tố tự nhiên phải trốc gốc.

Lập đức là thi ân tế chúng cứu độ sinh-linh, làm việc gì có lợi-ích chung cho nhân-quần xã-hội, thiên-hạ được vui mừng là có đức. Còn làm việc chi lợi riêng cho mình, mà hại người, sanh chúng bất bình kêu ca thán-oán, ấy là điều tổn đức bất nhơn vô đạo.

Ðạo-đức là sở hành của người quân-tử, nếu không có chí quân-tử, thì chẳng thế nào vẹn toàn đạo-đức.