Từ xưa đến nay, nước nhà được thạnh-trị, hay là loạn-lạc suy tồi, đều do nơi người cầm quyền hành-chánh. Người cầm quyền biết giữ theo đường ngay lẽ phải, thuận thọ Thiên-mạng, biết lấy nhơn-nghĩa để cảm hóa dân, thì nước nhà được thái-bình, chúng dân đặng âu-ca lạc-nghiệp.

Còn người cầm quyền không noi theo đường đạo-đức mà sửa trị, lại chẳng biết thương dân, thì nước nhà ắt phải chinh nghiêng rối loạn.

Bởi dân tâm tức là Thiên-ý, làm trái lòng dân ấy là nghịch mạng Trời, mà hễ nghịch mạng Trời thì tự nhiên sẽ đi vào lối diệt vong đó vậy.

Trong Kinh Thơ có câu rằng:

"Hoàng thiên bất thân, duy đức thị phụ, dân tâm vô thường, duy huệ chi hoài".

"Vi thiện bất đồng, đồng qui vu trị, vi ác bất đồng, đồng qui vu loạn".

Nghĩa là: Trời chẳng thân riêng ai, chỉ người có đức thì được Trời trợ giúp, lòng dân không có thường, chỉ có người thi ân-huệ thì được dân cảm mến.

Làm việc lành chẳng giống nhau, nhưng kết-quả là bình trị, làm việc dữ cũng không giống nhau, nhưng kết-quả là đảo-điên loạn-lạc.

Ðức Khổng-Tử cho đạo nhân là gốc của việc chánh-trị, cũng như đất tốt là gốc của sự sanh-sản ra cây trái thạnh mậu tốt tươi. Vì vậy người hành-chánh dầu có tài mà thiếu đạo-đức, thì cũng không định quốc an dân cho được.

Huống chi người cầm quyền bỉnh cán trong một nước, dầu là Vua nước quân-chủ, hay là Tổng-Thống nước Cộng-hòa dân-chủ, cũng đều có ảnh-hưởng chịu mạng Trời, ấy là thể thiên hành hóa. Cái quyền hành ấy có quan-hệ đến vận-mạng của một xã-hội, một dân-tộc, vì vậy nên trị dân phải biết thương dân và do theo lòng dân mà thật-hành cho tròn sứ mạng.

Lại nữa, những người đem thân ra phụng-sự cho quốc-gia, thì thân của mình là thuộc về của quốc-gia, và của chung của thiên-hạ, cái thân ấy không còn riêng về gia-đình nữa, vậy phải trọng sứ-mạng của mình là thiêng-liêng, coi thân của mình nhẹ hơn hạnh-phúc của nhơn-sanh, chính là con đường dìu người hành-chánh đi đến mức thành-công. Ðược như vậy thì người cầm quyền đối với dân cũng như cha đối với con. Phải lo tu nhơn tích đức cho dân được an-cư, dạy dân cho được khôn ngoan sáng-suốt, y như cha lo cho con vậy.

Trái lại, làm những điều của dân ghét bỏ, và ghét những điều của dân yêu chuộng, hoặc là ham muốn xa-hoa, lo cho thân của mình được giàu sang vui sướng, ngoài ra mặc kệ dân khốn-khổ lầm than, ấy là hành-động trái với lòng dân, thì người cầm quyền dầu có tài ba lỗi-lạc cũng không tránh khỏi đi đến con đường thất bại.

Lẽ dĩ-nhiên là trị dân mà chẳng làm cho dân mến yêu tin cậy, hành-động trái ngược khiến cho trăm họ đổi lòng tùng phục mà trở lại oán ghét nghịch thù, thì người cầm quyền sẽ đem tai họa cho mình và cho nước.

Những Ðấng Minh-Quân đời trước, thương dân như con đỏ, hằng chịu lao tâm tiêu tứ, để lo gầy tạo hạnh-phúc cho dân. Người trong nước không kể sang hèn, hễ ai có tài có đức, thì đưọc cất nhắc lên làm quan giúp nước trị dân. Vua với quan đều lấy sự ích nước lợi dân mà làm chủ đích.

Trên thân dưới như tay chơn đối với lòng dạ, dưới thân trên như con trẻ đối với mẹ lành, vì sự thương yêu lẫn nhau mà mối nước được vững bền, muôn dân âu-ca lạc-nghiệp.

Kết-luận, người cầm quyền chánh-trị cần phải có đạo-đức, nếu không thật-hành theo đạo-đức, thì tức nhiên là chánh-trị hà khắc bạo tàn, làm cho lòng dân ly tán vận nước khuynh nguy, dầu có lập hình-pháp nghiêm trị thế nào, cũng không khắc phục được lòng dân.

Ðời nay văn-minh tấn bộ, nền văn-hóa mới lan tràn trong nước, dường như phe tân-học quá thuyên về đường vật-chất, nên phần nhiều người cầm giềng mối chánh-trị, chỉ biết quyền-hành chớ không muốn biết đến nghĩa-nhơn đạo-đức.

Giữa xã-hội người ta thấy bao nhiêu sự bất-bình bực tức, mạnh lấn yếu, chúng hiếp cô, vì lẽ thế lực kim tiền được tôn thờ sùng kính.

Cái khổ của dân vì đó càng ngày chồng-chất thêm mãi, mà chẳng biết kêu ca vào đâu, phải cam chịu phận thiệt-thòi mãn kiếp.

Cái thuyết cao-siêu của Ðức Mạnh-Tử là: "Dân vi quí, xã-tắc thứ chi, quân vi khinh". Ngày nào mà thuyết ấy được thật-hành trên mặt địa-cầu nầy, thì thế-giới sẽ đặng hòa-bình đại-đồng nhơn-loại.